มาดูกาแล็กซี่กัน

ดาราจักรชนกัน

ปรากฏการณ์แห่งจักรวาล

องค์การนาซาเผยภาพเด็ดที่ถ่ายจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิลเป็นที่ฮือฮากันทั่วโลก เป็นภาพ 2 ดาราจักรชนกันและก่อให้เกิดดาวฤกษ์ใหม่ๆขึ้นกว่าหนึ่งพันกระจุกดาว รวมแล้วเป็นดาวฤกษ์กำเนิดใหม่กว่า 1 ล้านดวง รวมทั้งยังทำนายว่าดาราจักรที่โลกเราอยู่นี้ก็จะชนกับดาราจักรแอนโดรมีดาในอนาคตเช่นกัน

ดาราจักร (galaxy, แกแลกซี) คือระบบของดวงดาวซึ่งประกอบด้วยดาวฤกษ์ เนบิวลา กลุ่มก๊าซ ฝุ่น ธุลี และที่ว่างในอวกาศ เทหวัตถุต่างๆในดาราจักรนั้นเกาะกลุ่มอยู่รวมกันได้ด้วยแรงดึงดูดระหว่างกันและกัน ถ้าจะเปรียบเทียบเอกภพนี้เป็นเหมือนโลก ดาราจักรหนึ่งก็คงเทียบได้กับเกาะแห่งหนึ่งนั่นเอง แต่ดาราจักรแต่ละระบบนั้นแม้จะกินเนื้อที่เพียงส่วนเสี้ยวของเอกภพ แต่เพียงเท่านั้นก็มีขนาดมหึมาเกินกว่าที่เราจะจินตนาการไปถึง ลองคิดดูว่าในเอกภพนั้นมีดาราจักรอยู่ถึงกว่าหมื่นล้านระบบ เฉพาะในดาราจักรทางช้างเผือก (Milky Way galaxy) ที่โลกและระบบสุริยะของเราอาศัยอยู่นั้นก็มีดาวฤกษ์อยู่ถึงราวหนึ่งแสนล้านดวงเข้าไปแล้ว

ดาราจักรแต่ละระบบนั้นไม่ได้อยู่นิ่งเฉยๆ แต่จะเคลื่อนที่ไปในเอกภพ รวมทั้งเทหวัตถุต่างๆที่อยู่ในดาราจักรก็จะเคลื่อนที่ตามกันไปด้วย เมื่อดาราจักรมีอยู่มากมายในเอกภพเหมือนรถที่มีมากมายในท้องถนน ดังนั้นการที่ดาราจักรจะเคลื่อนที่มาชนกันก็ย่อมมีโอกาสเป็นไปได้

นักดาราศาสตร์ได้สนใจศึกษาปรากฏการณ์ดาราจักรชนกันมานานแล้ว แต่ก็ไม่ได้รายละเอียดมากนักเนื่องจากดาราจักรแต่ละแห่งนั้นอยู่ไกลจากโลกมาก รวมทั้งโลกยังมีชั้นบรรยากาศที่มีฝุ่นละอองมาบดบังแสงสว่างจากดวงดาวอยู่ ทำให้การศึกษารวมทั้งการถ่ายภาพดาราจักรชนกันด้วยกล้องโทรทัศน์ที่มีอยู่บนโลกไม่สามารถเห็นรายละเอียดได้มาก

แต่เมื่อวันที่ 21 ตุลาคมที่ผ่านมานี้ องค์การบริหารอากาศและการบินหรือองค์การนาซาแห่งสหรัฐอเมริกาก็ได้เผยแพร่ภาพถ่ายที่ได้จากกล้องโทรทัศน์อวกาศฮับเบิลซึ่งโคจรอยู่นอกโลก ภาพที่ส่งมานั้นเป็นภาพการชนกันของดาราจักร 2 ระบบที่อยู่ใกล้กัน นั่นคือดาราจักรเอ็นจีซี 4038 (NGC4038) และเอ็นจีซี 4039 (NGC4039) ซึ่งภาพที่ได้นั้นเห็นรายละเอียดได้มากมายกว่าที่ได้จากกล้องโทรทัศน์บนโลกมากนัก สร้างความตื่นเต้นแก่วงการวิทยาศาสตร์รวมทั้งเป็นข่าวใหญ่ไปทั่วโลก

ดาราจักรเอ็นจีซี 4038 (NGC4038) และ เอ็นจีซี 4039 (NGC4039) ภาพนี้ถ่ายจาก กล้องโทรทัศน์บนโลก ส่วนที่เห็นอยู่กลางภาพ คล้ายรูปหัวใจนั้นคือดาราจักรทั้ง 2 ระบบที่รวม ตัวเข้าหากัน ซึ่งที่จริงแล้วขอบเขตของดาราจักร ทั้งสองไม่ได้มีเพียงแค่นั้น แต่ยังรวมห้วงอวกาศ ที่อยู่รอบนอกอีกด้วย ผลจากการชนกันหรือรวมตัวเข้าหากันนี้ทำให้เกิด การเปลี่ยนแปลงของแรงดึงดูดที่ยึดเหนี่ยวดาราจักร อยู่ เส้น 2 เส้นที่เห็นคล้ายหนวดแมลงที่งอกออกมา จากหัวใจนั้นก็เป็นปรากฏการณ์อันเป็นผลจากการ ชนกัน ดังนั้นดาราจักรนี้ (หมายถึง 2 ดาราจักร ที่รวมกันอยู่นี้) จึงมีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ดาราจักรหนวดแมลง (Antennae galaxy)

ภาพที่เห็นในซีกซ้ายคือภาพดาราจักร หนวดแมลงส่วนที่เห็นในกรอบสีน้ำเงิน นั้นเมื่อจับภาพด้วยกล้องโทรทัศน์อวกาศ ฮับเบิลแล้วจะเห็นรายละเอียดภายในได้ อีกมากดังที่เห็นในซีกขวา

ภาพที่เห็นในภาพคือใจกลางของดาราจักรเอ็นจีซี 4038 และเอ็นจีซี 4039 ที่เกิดการชนกัน โดยในภาพกลางนั้นมี 4 บริเวณที่ถูกนำมาขยายเพื่อให้เห็นรายละเอียดมากขึ้น (คลิกที่บริเวณที่ล้อมกรอบเพื่อดูภาพขยาย) เราจะเห็นแกนกลางของดาราจักรเอ็นจีซี 4038 คือส่วนที่เป็นคล้ายกลุ่มเพลิงสีส้มที่อยู่ในล้อมกรอบด้านซ้าย ส่วนแกนกลางของดาราจักรเอ็นจีซี 4039 คือกลุ่มที่เห็นเป็นสีส้มในล้อมกรอบด้านขวา ส่วนที่เห็นเป็นสีฟ้าและฟ้าอมขาวในภาพนั้นคือกลุ่มดาวฤกษ์ที่เกิดใหม่ทั้งสิ้น ซึ่งในภาพนี้ได้ขยายมาให้ชม 2 บริเวณ จะเห็นได้ว่าเพียงแค่ 2 บริเวณนี้ก็เห็นดาวฤกษ์เกิดใหม่จำนวนนับไม่ถ้วนแล้ว มาตราส่วนที่เห็นในภาพขยายทั้ง 4 ภาพนั้นเทียบเท่ากับระยะทาง 1,500 ล้านปีแสง

การชนกันของดาราจักรนั้นอย่าเข้าใจผิดว่าเป็นการพุ่งเข้าชนเหมือนดาวหางชูมักเกอร์-เลวี 9 ที่พุ่งเข้าถล่มดาวพฤหัส หรือเหมือนรถยนต์ 2 คันที่พุ่งเข้าชนกันแล้วเห็นผลจากการชนในพริบตา คือมีชิ้นส่วนของรถกระเด็นออกมาอันเนื่องมาจากแรงปะทะกันในการชน แต่ดาราจักรแต่ละระบบจะมีห้วงอวกาศอันเป็นที่ว่างอยู่ในตัวของมันมากมาย ดังนั้นการชนกันจึงเปรียบเหมือนเมฆ 2 ก้อนบนท้องฟ้าลอยมาชนกันมากกว่า ซึ่งผลจากการชนกันก็คือเมฆ 2 ก้อนนั้นก็จะรวมกันกลายเป็นเมฆก้อนใหญ่กว่าเดิม

การชนกันของดาราจักรก็คล้ายๆกัน เมื่อดาราจักรพุ่งเข้าชนกันแล้วก็จะรวมตัว ผลจากการรวมตัวเข้าหากันนั้นจะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของแรงดึงดูดที่ยึดเหนี่ยวระบบดาราจักรเอาไว้ กลุ่มฝุ่นก๊าซภายในดาราจักรจะกระเพื่อมเป็นระลอกคล้ายระลอกน้ำ ทำให้มวลของกลุ่มฝุ่นและก๊าซบางส่วนถูกอัดตัวให้มีความหนาแน่นมากขึ้น และเมื่อมีความหนาแน่นมากถึงระดับหนึ่งก็จะเกิดปฏิกิริยานิวเคลียร์ฟิวชัน (nuclear fusion ปฏิกิริยาการรวมนิวเคลียสซึ่งให้พลังงานออกมา) และพัฒนากลายเป็นดาวฤกษ์ต่อไป โดยปกติแล้ววิวัฒนาการในการกำเนิดดาวฤกษ์นั้นก็เป็นไปโดย

ดาราจักรเอ็นจีซี 4038 และ 4039 ที่พุ่งเข้าชนกันนั้นได้เริ่มชนกันเมื่อนานมาแล้ว ภาพที่ถ่ายได้ในปัจจุบันนั้นจะเห็นได้ว่า 2 ดาราจักรนั้นรวมตัวเข้าหากันแล้ว และผลจากการรวมตัวกันทำให้เกิดดาวฤกษ์ดวงใหม่ๆขึ้นถึงกว่าหนึ่งพันกระจุกดาว ซึ่งหากประมาณอย่างคร่าวๆก็คงมีดาวฤกษ์กำเนิดใหม่ถึงหนึ่งล้านดวง

แบบจำลองแสดงขั้นตอนการชนกันของดาราจักรเอ็นจีซี 4038 และ 4039

และอย่าลืมว่าแม้ภาพดังกล่าวจะเป็นภาพที่ถ่ายในปัจจุบันตามเวลาบนโลกก็จริง แต่เนื่องจากดาราจักรคู่นี้อยู่ห่างจากโลกถึง 63 ล้านปีแสง ดังนั้นภาพที่เราเห็นในขณะนี้แท้ที่จริงแล้วคือภาพที่เกิดขึ้นเมื่อ 63 ล้านปีมาแล้ว เพราะแสงใช้เวลาถึง 63 ล้านปีกว่าจะนำภาพนี้มาสู่ตาของมนุษย์บนโลก หากเราต้องการเห็นว่า ขณะนี้ เกิดอะไรขึ้นกับดาราจักรคู่นี้ก็ต้องรอไปดูเอาในอีก 63 ล้านปีข้างหน้า

แบบจำลองสร้างขึ้นด้วยคอมพิวเตอร์แสดงการชนกันของดาราจักร ในตอนท้ายจะเห็นปรากฏการณ์ที่คล้ายหนวดแมลงอันเป็นผลจากการ ชนกันซึ่งคล้ายการเกิดระลอกคลื่นบนผิวน้ำนั่นเอง

นอกจากดาราจักรคู่นี้แล้ว นักดาราศาสตร์ยังสังเกตพบดาราจักรชนกันอีกหลายคู่ รวมทั้งดาราจักรทางช้างเผือกที่เราอยู่นี้ก็เช่นกัน เพราะมีทิศทางการเคลื่อนตัวพุ่งเข้าชนดาราจักรแอนโดรมีดา (Andromeda galaxy) แต่ไม่ต้องตกใจไป เพราะนักดาราศาสตร์คำนวณไว้แล้วว่าแม้ดาราจักรทั้งสองจะเคลื่อนที่เข้าหากันด้วยความเร็วถึงราว 480,000 กิโลเมตรต่อชั่วโมง แต่กว่าจะชนกันก็ต้องอีก 5,000 ล้านปีข้างหน้าเป็นอย่างน้อย เพราะดาราจักรแอนโดรมีดายังอยู่ห่างจากทางช้างเผือกถึง 2.2 ล้านปีแสง (1 ปีแสงคือระยะทางที่แสงเดินทางเป็นเวลา 1 ปี คิดเป็นระยะทางประมาณ 9.4 ล้านล้านกิโลเมตร) และกว่าจะถึงป่านนั้น ดวงอาทิตย์ของเราก็คงดับไปเรียบร้อยแล้วและโลกก็คงกลายเป็นดาวเคราะห์ที่ไร้สิ่งมีชีวิตไปนานแล้ว

ภาพวาดจากจินตนาการแสดงการ ชนกันระหว่างดาราจักรทางช้างเผือก และดาราจักรแอนโดรมีดา

ต้อง ขออภัยผู้ชมท่า หากได้รับข้อมูลไม่เพียงพอ.

l หน้าแรก l l หน้างานเขียนl แกลอรี่ l เว็บบอรด์ l
www.hotmail.com l www.google.com l www.sanook.com l